Pengajaran di Sebalik Krisis Terusan Suez 1956

Oleh Abu Hamza

Krisis Terusan Suez bermula pada tahun 1956, apabila Mesir di bawah penguasaan Gamal Abdul Nasser menjadikan terusan tersebut menjadi milik negara Mesir. Terusan Suez dibina oleh gabungan Britain dan Perancis pada kurun ke-19, dimana ketika itu Mesir di jajah Britain. Terusan Suez menghubungkan laut Mediterranean dengan Teluk Parsi dan menjadikan Mesir terletak di dalam kedudukan yang sangat strategik. Britain dan Perancis tidak berpuas hati dengan tindakan Gamal Abdul Nasser menjadikan terusan Suez sebagai milik negara, lalu mengistiharkan perang terhadap Mesir. Dalam konflik tersebut, Isreal turut campurtangan dengan menghantarkan tentera darat mereka untuk menceroboh semananjung Sinai.

Keadaan ini menjadikan Mesir terpaksa berperang menentang tiga buah negara dalam satu masa yang sama dari tiga arah yang berlainan. Tetapi campur-tangan Amerika Syarikat (AS) dalam konflik tersebut telah menyebabkan Britain, Perancis dan Israel gagal menakluki Mesir. Amerika Syarikat yang menjadi kuasa baru dunia pasca Perang Dunia Kedua telah banyak memberikan bantuan kewangan kepada Britain dan Perancis yang telah mengalami banyak kerugian dan kemusnahan semasa Perang Dunia Kedua. Amerika Syarikat telah menggunakan bantuan tersebut untuk mendesak Britain dan Perancis agar berundur dari Terusan Suez.  

Selepas mencapai kemerdekaan daripada Britain, Mesir mempunyai pemerintahan beraja dan merupakan boneka Britain. AS telah berusaha bersungguh-sungguh dengan melakukan banyak percaturan politik untuk merampas Mesir supaya menjadi sekutu kuatnya di Timur Tengah. Oleh itu AS memberikan sokongan penuh kepada gerakan sosialis yang dipimpin oleh Gamal Abdul Nasser untuk merampas kuasa pada 1953. Gamal Abdul Nasser telah berjaya dalam rampasan kuasa tersebut dan istitusi beraja di Mesir yang merupakan salah satu strategi politik yang sering digunakan oleh British untuk mengawal sesebuah negara secara proksi akhirnya ditamatkan oleh Gamal Abdul Nasser dengan bantuan Amerika Syarikat.

Potret Gamal Abdul Nasser

Walaupun Amerika Syarikat adalah sebuah negara berideologi Kapitalis sementara gerakan Gamal Abdul Nasser pula adalah sebuah gerakan yang perpaksikan ideologi Sosialis. Namun, disebabkan pentingnya Mesir kepada Amerika Syarikat, maka Amerika Syarikat sanggup mengenepikan perbezaan ideologi dengan memberikan sokongan kepada gerakan Gamal Abdul Nasser. Inilah kaedah dipanggil ‘Matlamat menghalalkan cara’. Kaedah ini digunakan oleh Amerika Syarikat untuk membuang segala pengaruh British di Timur Tengah, sambil meletakkan Amerika Syarikat sebagai kuasa baru yang mempunyai pengaruh terbesar di Timur Tengah. Walaupun dihadapan rakyat Mesir dan masyarakat dunia Gamal Abdul Nasser secara berterus terang mengutuk negara Israel dan Amerika Syarikat, namun pada hakikatnya dasar pentadbiran Gamal Abdul Nasser telah memberikan banyak keuntungkan kepada kepentingan Amerika Syarikat Timur Tengah terasuklah keatas negara Mesir sendiri.  

Dengan kemenangan mudah yang diperolehi oleh Gamal Abdul Nasser dalam konflik Terusan Suez, hasil daripada campur-tangan Amerika Syarikat yang telah  berjaya menghalau Britain, Perancis dan Israel dari bumi Mesir. Maka, Gamal Abdul Nasser telah berjaya diangkat sebagai wira bagi bangsa Arab, di mana semangat nasionalisma Arab ketika itu sangat memuncak. Rentetan pengunduran ketenteraan Britain dan Perancis dari bumi Mesir, reputasi Perdana Menteri Perancis, iaitu Guy Mollet sangat tercalar, manakal Perdana Menteri Britain ketika itu iaitu Anthony Eden telah mengambil tindakan yang drastic dengan meletakkan jawatan sebagai Perdana Menteri. Ahli sejarahwan menyatakan bahawa pengunduran tentera Britain dari bumi Mesir adalah petanda berakhirnya kekuasaan Britain sebagai kuasa besar yang pengaruh di persada politik antarabangsa. Strategi politik Amerika Syarikat untuk menonjolkan Gamal Abdul Nasser sebagai wira nasionalis Arab akhirnya telah berjaya. Dengan kepercayaan tinggi yang telah diberikan oleh bangsa arab terhadap Gamal Abdul Nasser telah dimanfaatkan sepunuhnya oleh beliau untuk memberikan tekanan yang sungguh dashyat terhadap rakyat Mesir khususnya kepada gerakan-gerakan Islam seperti Ikhwanul Muslimin.

Sesungguhnya strategi kuasa-kuasa barat menonjolkan wira-wira palsu untuk menjadi pemimpin yang mendapat kepercayaan daripada umat Islam bukanlah sesuatu yang baharu. Ketika Khilafah Turki Uthmaniyyah berperang menentang tentera Britain dalam perang Gallipoli ketika perang dunia pertama. Dalam perang tersebut, Britain telah melakukan strategi dengan mengorbankan tenteranya sendiri bagi memberikan kemenangan kepada tentera Turki Uthmaniyyah yang dipimpin oleh Mustafa Kamal. Ini bertujuan agar dapat menonjolkan Mustafa Kamal sebagai wira bangasa Turki, sehinggakan Mustafa Kamal ketika itu digelar sebagai Attaturk, atau pemimpin bangsa Turki.

Britain merencanakan untuk mengangkat Mustafa Kamal sebagai wira bangsa Turki setelah Britain mengetahui latar-belakang Mustafa Kamal yang merupakan seorang ateis dan sekular.  Dengan itu ianya menjadi lebih mudah bagi Britain menggunakan Mustafa Kamal untuk meruntuhkan Khilafah Uthmaniyyah. Satu agenda besar yang telah diusahakan oleh Britain sejak berkurun-kurun lamanya.

Jika ketika zaman keruntuhan Khilafah Uthmaniyyah dan ketika konflik Terusan Suez, kuasa-kuasa barat menaikkan pemimpin mempunyai karakter nasionalis agar dapat mendapat kepercayaan daripada umat Islam. Namun kini, disebabkan zaman ini adalah zaman di mana kebangkitan Islam sedang sudah mula terasa, maka kuasa barat khususnya Amerika Syarikat telah menukar strategi dan pendekatan dengan cara mengangkat pemimpin umat Islam moderate dan sentiasa mengembangkan syiar Islam. Namun pada masa yang sama, tetap menjalinkan hubungan yang baik dengan Amerika Syarikat dan menghalang sebarang usaha untuk mengembalikan semula kekuasaan Islam yang hakiki iaitu tertegaknya semula Daulah Khilafah.